بررسی کارایی مصرف انرژی ارقام مختلف برنج دانه بلند در استان گلستان

هدف از این پژوهش تحلیل میزان مصرف نهاده­ها، تولید ستانده­ و بررسی کارایی فنی در اراضی شالی‌کاری استان گلستان با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ها است. اطلاعات لازم از طریق پرسش‌نامه و مصاحبه حضوری با 173 شالی­کار گلستانی به روش نمونه‌برداری تصادفی ساده در سال 1392 جمع‌آوری شد. نهاده‌های مورد بررسی شامل نیروی کارگری، ماشین­ها، سوخت دیزل، بذر، سموم شیمیایی، کودهای شیمیایی، کود آلی و الکتریسیته بودند. نتایج نشان داد که مجموع مصرف انرژی در مزارع برای تولید شلتوک برنج 1/99060 مگاژول بر هکتار بود، به­طوری­که میانگین کل انرژی ورودی به مزارع شالی برای تولید برنج دانه­بلند پرمحصول 1/108392 مگاژول بر هکتار و در تولید برنج دانه­بلند مرغوب 3/89835 مگاژول بر هکتار برآورد شد. نهاده سوخت دیزل با 7/38 درصد از کل انرژی ورودی به مزارع شالی به­عنوان پرمصرف‌ترین نهاده انرژی در تولید شلتوک برنج بود. پس از سوخت دیزل، بیش‌ترین سهم از کل انرژی ورودی در تولید شلتوک برنج مربوط به نهاده­های الکتریسیته و ماشین­ها به­ترتیب با 3/29 و 2/19 درصد بودند. میانگین کارایی فنی کشاورزان شالی­کار برنج دانه­بلند مرغوب و برنج دانه­بلند پرمحصول بر مبنای رویکرد نهاده­محور و بازده متغیر نسبت به مقیاس در تحلیل پوششی داده­ها به­ترتیب 95/0 و 94/0 بود. نتایج به‌دست آمده از بهینه­سازی انرژی در این تحقیق نشان داد که می­توان در حدود 14 درصد از کل انرژی ورودی در تولید برنج دانه­بلند مرغوب و 16/18 درصد از کل انرژی ورودی در تولید برنج دانه­بلند پرمحصول را بدون هیچ کاهشی در میزان عملکرد، ذخیره کرد. نهاده انرژی الکتریسیته نیز بیش‌ترین سهم از کل انرژی ذخیره­شده را به خود اختصاص داد.